Od wejścia w życie kontrowersyjnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach PZD podejmuje liczne działania na rzecz zmiany niekorzystnych zapisów, w szczególności odnoszących się do ryczałtowej stawki opłaty za wywóz śmieci z terenów ROD.
W 2016 r. Krajowa Rada PZD m.in. wystąpiła do Ministra Środowiska z wnioskiem o dostosowanie zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do potrzeb rodzinnych ogrodów działkowych (uwzględniając specyfikę ogrodów), w tym doprowadzenie, aby stawki opłaty za wywóz śmieci były adekwatne do ilości śmieci faktycznie wytwarzanych na terenach ogrodów.
W odpowiedzi, Minister Środowiska poinformował, że zagadnienie opłaty ryczałtowej jest analizowane pod kątem potrzeby wprowadzenia zmian prawnych i zostaną przeanalizowane również problemy zgłoszone przez Związek. Jednocześnie zaproponował, aby sporne opłaty za wywóz śmieci podważać w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym tj. w pierwszej kolejności wzywać rady gmin/miast do usunięcia naruszenia prawa – uchylenie niezgodnych z prawem przepisów miejscowych dotyczących wywozu śmieci z terenów ROD, a w przypadku braku usunięcia naruszeń prawa – składać skargę do sądu administracyjnego.
W związku z pismem Ministra Środowiska, PZD zainicjował działania zmierzające do uchylania uchwał rady miast/gmin dotyczących gospodarowania odpadami na nieruchomościach, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Jedna z takich spraw dotyczyła uchwały z dnia 25 maja 2016 r. Nr XXIII/186/2016 Rady Gminy Siedlce, która ustaliła ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe w wysokości 120 zł (rocznie) za śmieci niesegregowane i 60 zł (rocznie za śmieci) segregowane.
WSA uwzględnił skargę PZD. Sąd uznał m.in., że (rzetelna) kalkulacja wysokości opłat powinna w szczególności uwzględniać liczbę mieszkańców gminy, ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych oraz koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, na który składają się koszty odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz obsługi administracyjnej tego systemu.
W ocenie WSA przedstawiona przez Radę Gminy Siedlce kalkulacja kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych domków letniskowych, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno- wypoczynkowe (notatka firmy wywozowej dotycząca kosztów za miesiąc maj) nie uwzględnia w/w przesłanek.
Sąd wskazał, że rada gminy podejmując uchwałę w przedmiocie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami jest zobowiązana do dokonania rzetelnej i wnikliwej kalkulacji wysokości stawki, tak aby pobierane opłaty pokrywały rzeczywiste koszty związane z funkcjonowaniem systemu zagospodarowania odpadami na terenie gminy i nie stanowiły źródła dodatkowych zysków gminy. Dlatego też, zdaniem Sądu, został w tej sprawie naruszony art. 6 j ust. 3b i ust. 3c ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez „zaniechanie dokonania przez organ rzetelnej i wnikliwej kalkulacji wysokości stawki, pozwalającej na prawidłowe ustalenie rocznej opłaty ryczałtowej związanej z zagospodarowaniem odpadów z nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe oraz inne o charakterze rekreacyjno-wypoczynkowym zamieszkałe czasowo”, co wpłynęło na nieważność zaskarżonej uchwały.
Przedmiotowe orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnej (nieprawomocne) otwiera przez wieloma ogrodami możliwość skutecznej zmiany niekorzystnych przepisów prawa miejscowego dotyczących horrendalnych stawek opłat za wywóz śmieci. Właściwie wszędzie tam, gdzie zarządy ROD mają zastrzeżenia, że stawka opłaty ryczałtowej została skalkulowana nieuczciwie, w sposób niewłaściwy oraz z pominięciem art. 6k ust. 1 tzw. ustawy „śmieciowej” mogą wezwać radę gminy/miasta do uchylenia uchwały dotyczącej opłaty ryczałtowej[1], a w przypadku braku takich działań – złożyć skargę do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego z wnioskiem o stwierdzenie nieważności tej uchwały.
Jeżeli utrzyma się powyższe orzecznictwo sądowe, są duże szanse, że w przypadku wielu ROD uda się skutecznie doprowadzić do dostosowania opłat za śmieci do ich racjonalnej wysokości.
Zachęcamy zarządy ROD, przy wsparciu prawnym OZ PZD do aktywności w tej sprawie!
MAP
[1] Uwaga: od 1 czerwca 2017 r. w zw. z nowelizacją ustawy Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw (Dz.U.2017.935 z dnia 2017.05.12) nie trzeba wzywać już organu gminy do usunięcia naruszeń. Skargę na uchwałę/ zarządzenie organu gminy kieruje się bezpośrednio do sądu administracyjnego.