Zarządy ROD często mają wątpliwości w jaki sposób należy rozliczyć się z osobą, która posiadała prawo do działki, a wobec której dokonano skutecznie wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej. O ile bowiem działka taka przechodzi do dyspozycji Zarządu, który może zawrzeć w z wybraną osobą umowę dzierżawy działkowej, to należy pamiętać, że byłemu działkowcowi przysługiwało prawo własności nasadzeń, urządzeń i obiektów zlokalizowanych na działce, w tym altany, drzew i krzewów.
Procedurę rozliczenia się z byłym użytkownikiem działki w sytuacji wygaśnięcia prawa do działki na skutek skutecznego wypowiedzenia przez Zarząd ROD umowy dzierżawy działkowej, reguluje art. 42 ust. 1, 3 i 4 Ustawy o ROD z dnia 13 grudnia 2013 r. Zgodnie z powołanym przepisem zasadą jest ustalenie wysokości przysługującego byłemu użytkownikowi działki wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, a stanowiące jego własność, w drodze porozumienia zawartego pomiędzy stowarzyszeniem ogrodowym (tj. Zarządem ROD) a działkowcem. Porozumienie takie powinno zostać zawarte na piśmie i musi z niego wynikać na jaką kwotę obie strony, tj. Zarząd ROD oraz osoba, której przysługiwało prawo do działki, wyceniają wartość tychże urządzeń, nasadzeń i obiektów.
Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony dokonały potrącenia wzajemnych wierzytelności, to znaczy wierzytelności byłego działkowca o wypłatę wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty z wierzytelnością Zarządu ROD o zapłatę zaległych opłat ogrodowych. Dokonanie potrącenia musi wynikać z treści porozumienia, przy czym koniecznym jest wskazanie wartości obu wierzytelności. Należy pamiętać, że wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Dopiero w przypadku braku porozumienia (tj. w sytuacji, gdy nie uda się doprowadzić do zawarcia porozumienia, również w sytuacji braku reakcji byłego działkowca na wezwanie przez Zarząd ROD do zawarcia porozumienia) stowarzyszenie ogrodowe (tj. Zarząd ROD) może w trybie procesu żądać sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów w drodze licytacji. Ani ustawa o ROD ani statut PZD nie przewidują innej możliwości rozliczenia się z działkowcem za stanowiące jego własność nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, tym bardziej więc nie ma możliwości np. przeprowadzenia konkursu ofert przez Zarząd ROD w celu wyłonienia najbardziej korzystnej oferty ceny. Takie postępowanie nosiłoby znamiona działalności zarobkowej, a prowadzenie takiej na terenie ROD jest zabronione. Nie jest również kompetencją Zarządu ROD dokonywanie wyceny nasadzeń, urządzeń i obiektów na działce w sytuacji, gdzie użytkownik działki zmarł i w ustawowym terminie nie zgłosiły się żadne osoby bliskie w celu wstąpienia w stosunek prawny wynikający z prawa do działki po zmarłym działkowcu. W takiej sytuacji zasadnym jest powołanie rzeczoznawcy majątkowego w celu ustalenia rzeczywistej wartości urządzeń, nasadzeń i obiektów na działce. Pobranie od nowego użytkownika działki kwoty wyższej niż wynikająca z operatu szacunkowego prowadziłoby do sytuacji, w której Zarząd ROD prowadziłby działalność gospodarczą w związku z przyznawaniem prawa do działki, co jak już wyżej wskazano, jest niedopuszczalne.
MRR