Na posiedzeniu w dniu 27 lutego 2019 r. Krajowy Zarząd PZD zapoznał się z analizą gruntów rodzinnych ogrodów działkowych w Warszawie. Powyższy temat obejmował następujące zagadnienia:1. Stan roszczeń do gruntów warszawskich ROD.2. Warszawskie ROD w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i studium. 3. Regulacja stanów prawnych gruntów ROD w Warszawie na podstawie art. 76 i 75 ustawy o ROD. Jak wykazała przedstawiona analiza, ogromnym problemem w PZD są roszczenia do gruntów warszawskich ROD, które obejmują 97 ROD o pow. 340,2243 ha i 11 674 działek, co stanowi ok. 32% powierzchni wszystkich warszawskich ROD. Stanowią one również dominującą grupę wśród roszczeń występujących w województwie mazowieckim, obejmującą ok. 95% powierzchni wszystkich gruntów roszczeniowych.
Największym problemem są roszczenia M.St. Warszawy o wydanie, a w przypadku ROD Wilanów i Wilanówka również o zapłatę za bezumowne korzystanie. Roszczenia te obejmują 38 ROD, 175,3672 ha powierzchni i 6 195 działek. Jedyną szansą wygrania tych spraw jest uzyskanie potwierdzenia prawa użytkowania PZD w formie decyzji wydanych na podstawie art. 75 i 76 ustawy o ROD, co umożliwi oddalenie przez sąd ww. powództw Miasta St. Warszawy i pozytywne zakończenie tych spraw.
Dzięki decyzjom uzyskanym na podstawie art. 75 i 76 ustawy o ROD, PZD stanie się również stroną postępowań związanych z Dekretem Bieruta, które obecnie dotyczą 27 ROD o powierzchni 34,1348 ha i 1138 działek. Dzięki czemu, będzie o nich w sposób oficjalny informowany i będzie mógł składać swoje uwagi, wnioski oraz odwołania. Uzyska również silniejszą pozycję prawną, która może mieć znaczenie dla ostatecznego rozstrzygnięcia tego typu spraw.
Dużym problemem są również inne postępowania dotyczące gruntów ROD, które dotyczą 32 RODo pow. 130,7223 ha i 4341 działek, którymi M.St. Warszawa nie wykazuje zbyt dużego zainteresowania i praktycznie nie pomaga Związkowi w uregulowaniu sytuacji prawnej ww. gruntów roszczeniowych. Świadczy o tym m.in. zbyt powolne składanie wniosków o zasiedzenie gruntów na rzecz Miasta czy też realizacja art. 25 ustawy o ROD, który gwarantuje PZD i działkowcom odszkodowanie w przypadku konieczności wydania gruntu i likwidacji prawnej ROD lub jego części.
W ostatnim czasie, dużym utrapieniem stały się również roszczenia finansowe zgłaszane w stosunku do PZD z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Na dzień 22.02.2019 r. wniosły one ponad 3, 4 mln złotych. Do tego dochodzą odsetki oraz koszty z tytułu bezumownego korzystania z gruntu za dalsze okresy.
Analiza sytuacji warszawskich ROD w zakresie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i studium, wskazuje, iż obszar Miasta Stołecznego Warszawy – w tym większość ROD – jest objęty studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyjętym przez Radę m. st. Warszawy uchwałą nr LXXXII/2746/2006 z dnia 10 października 2006 r. z późn. zm. Ponadto, 24 miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują swym zasięgiem 55 warszawskich ogrodów.
Tereny ROD ujęte w miejscowych planach i studium jako zieleń działkowa zajmują 641,1900 ha, co stanowi 60 % ROD w Warszawie, nieujęte jako ZD – 364,8609 ha, co stanowi 34 % pow. ROD w Warszawie, a dla 68,3539 ha (6% pow. ROD w Warszawie) brak jest studium lub miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Uchwałą nr LXVII/1854/2018 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 maja 2018 r. przystąpiono do sporządzania nowego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy. Granicami objęto granice administracyjne miasta Warszawy. Z uwagi, iż prace są na etapie zbierania wniosków do projektowanego studium (termin upływa w dniu 28 lutego br.) brak jest możliwości ustalenia jakie przeznaczenie w nowym studium będą miały warszawskie ogrody. Budzi to wielki niepokój Związku, gdyż zapisanie, w miejsce istniejących ogrodów lub w ich sąsiedztwie, innego przeznaczenia terenu niż zieleń działkowa, w konsekwencji wiąże się z ich likwidacją.
W walkę o zachowanie ROD w nowotworzonym Studium włączyły się zarządy ROD, Okręg Mazowiecki PZD, oraz jednostka krajowa PZD. Wszystkie warszawskie ogrody otrzymały komunikaty zawierające niezbędne informacje o każdym ROD wraz ze wskazaniem działań, które zarządy ROD i działkowcy mogą podjąć w obronie ROD. Ponadto Okręg Mazowiecki PZD rozprowadził w tej sprawie plakaty, które zawisły na tablicach w ogrodach. Skierował także pisma do burmistrzów dzielnic i warszawskich radnych. Odbyło się również spotkanie z wiceprezydentem Michałem Olszewskim, które ujawniło – niestety niekorzystne – zamiary miasta w stosunku do warszawskich ogrodów. Wszystkie informacje na bieżąco zamieszczane są na stronie internetowej Okręgu, oraz na Facebooku.
W obronie ROD położonych w Warszawie do dnia 27 lutego złożono łącznie 5 400 wniosków (kolejna partia zostanie złożona w dniu 28 lutego). Jest to liczba wniosków, które zostały złożone za pośrednictwem biura Okręgu Mazowieckiego, gdyż działkowcy składają również wnioski bezpośrednio do Urzędu.
Kolejnym bardzo trudnym tematem są przedłużające się od 2014 roku procedury zmierzające do uregulowania stanów prawnych gruntów ROD. Zgodnie z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, w przypadku gdy w chwili wejścia w życie ww. ustawy ogród nie miał uregulowanej sytuacji prawnej, a leżał na gruncie Skarbu Państwa bądź gminy, Polski Związek Działkowców nabył z mocy ustawy prawo do gruntu zajmowanego przez ROD. Jednakże, aby można było takie prawo ujawnić w księgach wieczystych niezbędne jest wydanie przez Prezydenta m. st. Warszawy decyzji potwierdzającej powyższy tytuł do gruntu.
Od 2014 roku Okręg Mazowiecki PZD w Warszawie złożył wnioski w tej sprawie w odniesieniu do 148 rodzinnych ogrodów działkowych. Do dnia dzisiejszego jedynie 20 warszawskich ogrodów o pow. 109,2832 ha, posiada decyzję potwierdzającą nabycie prawa użytkowania na rzecz Polskiego Związku Działkowców w stosunku do całości bądź części nieruchomości, na których usytuowane są rodzinne ogrody działkowe, co stanowi zaledwie 10 % powierzchni podlegającej regulacji. Powyższe procedury są przeciągane i to nie z winy PZD. Urzędy wymagają coraz to nowych dokumentów, których często Związek nie posiada. Jednocześnie brak regulacji stanów prawnych do warszawskich gruntów, na których urządzone są ogrody działkowe, powoduje nie tylko ciężką sytuację działkowców w przypadku choćby likwidacji ogrodu, gdzie pojawia się problem z wypłatą odszkodowań na rzecz działkowców i PZD. Brak regulacji sytuacji prawnej do gruntów ogrodów działkowych wzbudza również wielką niepewność działkowców, którzy nie wiedzą czy mogą inwestować w działkę, czy też w niedługim czasie ogród zostanie zlikwidowany.
Powyższe zagadnienia ukazują, iż zagrożenie dla warszawskich ROD jest realne, a ich sytuacja naprawdę ciężka. Aby wspomóc walkę w obronie warszawskich ROD, Krajowy Zarząd PZD wystosował pismo do Pana Rafała Trzaskowskiego Prezydenta Miasta st. Warszawy, gdzie szczegółowo ukazał aktualną sytuację ROD i działkowców, oraz wykazał jak wiele funkcji społecznych, wypoczynkowych, rekreacyjnych, ekonomicznych i ekologicznych spełniają ogrody działkowe, zwłaszcza w dużych miastach, gdzie w obliczu globalnych zmian klimatycznych, winno się dbać i szacować takie enklawy zieleni, jakimi są ogrody działkowe. Krajowy Zarząd PZD zwrócił się również do Prezydenta o przychylność dla warszawskich ogrodów, jak i o pomoc w walce z problemami, które nieustannie trapią ogrody działkowe i działkowców.
Związek w dalszym ciągu będzie podejmował aktywne działania w ich obronie, jednakże bez pomocy zarządów ROD i działkowców może być trudno. Szczególnie istotne jest, aby stale monitorować sytuację związaną z nowoprojektowanym studium dla Warszawy. Po upływie terminu do składania wniosków projektanci przygotują projekt Studium, do którego następnie będzie można składać uwagi. Zatem niezwłocznie po wyłożeniu projektu do konsultacji należy ustalić, czy złożone wnioski zostały uwzględnione i jakie jest projektowane przeznaczenie dla wszystkich warszawskich ROD w powyższym dokumencie.
Krajowy Zarząd PZD uznał, iż rodzinne ogrody działowe, w szczególności w takich dużych miastach jak Warszawa, muszą się zmieniać. Należy zacząć inwestować w rozwój i estetykę ogrodów. Dużo trudniej jest zlikwidować dobrze wyglądający i funkcjonujący ogród, gdyż nie tylko pociągnęłoby to za sobą znaczne koszty dla miasta ale i wzbudzałoby sprzeciw zarówno działkowców, jak i społeczności lokalnej korzystającej z dobrodziejstw ogrodu działkowego. Należy inwestować w ogrody, aby nie następowała dekapitalizacja infrastruktury ogrodowej. Ogrody mają służyć nie tylko obecnym działkowcom i społeczności lokalnej ale i przyszłym pokoleniom.
Krajowy Zarząd
Polskiego Związku Działkowców
Warszawa, dnia 27 lutego 2019 r.