Na wielu działkach w ROD nadmiernie rozrastające się, źle dobrane w przeszłości, ogromne drzewa stają się z czasem dużym kłopotem dla działkowców, ich sąsiadów i całych ogrodów. Radą na unikanie takich kłopotów może być sadzenie drzew i krzewów szczepionych na pniu, które są idealnym wyborem na działkę w ROD, ponieważ są dekoracyjne i jednocześnie nie zajmują wiele miejsca, a co za tym idzie, wpisują się w zalecenia zawarte w regulaminie ROD.

Odmiany o różnych pokrojach i kształtach koron oraz ciekawych barwach liści są bardzo popularne ze względu na walory ozdobne oraz swoją uniwersalność – można uprawiać je zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach, w ogrodzie, w zieleni miejskiej oraz na tarasach i balkonach. Drzewa szczepione na pniu nie potrzebują zwykle wiele uwagi i pielęgnacji, jednak warto pamiętać o kilku zasadach, aby zachowały ładny pokrój i zdrowy wygląd.

Skąd się biorą drzewa i krzewy szczepione na pniu?

Rośliny (a właściwie ich odmiany szlachetne), których korony zostały zaszczepione na wyższym bądź niższym pniu, są zbudowane z dwóch okazów – tzw. podkładki i odmiany o określonych cechach. Ten sposób rozmnażania (wegetatywnie), czyli szczepienie pozwala na powtarzanie pożądanych cech na kolejnych okazach. Z kolei rozmnażanie z nasion (generatywnie) w wielu przypadkach powoduje mutacje i brak powtarzania cech u roślin (np. koloru liści lub pokroju). Na podkładkę (fragment pnia, na którym szczepi się roślinę) najczęściej wybiera się roślinę należącą do tego samego rodzaju lub zbliżoną genetycznie. Ponadto, powinna być ona odporna i prosta w uprawie.

Jakie mają zalety?

Szczepienie drzew i krzewów przede wszystkim pozwala uzyskać atrakcyjne rośliny o ograniczonym wzroście, które można posadzić nawet w najmniejszym ogrodzie, na działce lub przy małych ulicach, czy w miejscach, gdzie brak przestrzeni na wysokie drzewa.  Większość z nich można także uprawiać w odpowiednich pojemnikach i ustawiać tam, gdzie nie ma możliwości posadzenia roślin do gruntu (np. deptaki, małe place miejskie).

Jak dbać o rośliny szczepione na pniu?

Po ich posadzeniu warto pamiętać o kilku zabiegach. Przede wszystkim, rośliny te tak samo jak inne potrzebują nawożenia i podlewania. Ważne jest także korygowanie kształtu korony (najlepiej w okresie bezlistnym). Dzięki skracaniu pędów nadmiernie wyrastających poza obrys korony pobudzimy roślinę do zagęszczenia się i uzyskamy ładny pokrój. Często zdarza się też, że z podkładki poniżej miejsca szczepienia wyrastają odrosty. Mogą one pojawić się też u podstawy rośliny. Odrosty należy jak najszybciej usuwać. Pozostawienie ich może spowodować, że zdominują roślinę i zatraci ona swoje walory ozdobne. Trzeba także pamiętać, że w przypadku młodych nasadzeń lub szczególnie wrażliwych na przemarznięcie zimą (np. róża, magnolia, klony palmowe) lepiej zabezpieczyć (owinąć) miejsce szczepienia (agrowłókniną, jutą lub innym materiałem przepuszczającym powietrze).

Dobór krzewów i drzew

W niewielkim ogrodzie, czyli także na działce w ROD możemy posadzić gatunki drzew i krzewów o efektownych liściach lub kwiatach np. magnolie (niskie odmiany o dekoracyjnych kwiatach), róże oraz ozdobne odmiany jabłoni, wierzb, wiśni i śliw. Szczepione krzewy osiągają (w zależności od rodzaju i miejsca szczepienia) od 1 do 2-3 metrów i w tej grupie na uwagę zasługują między innymi:

• Magnolia purpurowa `Nigra`, Magnolia `Susan`, Magnolia gwiaździsta `Rosea`.
• Śliwa wisniowa `Pissardii`, `Woodii` – bordowe liście
• Jabłoń `Royalty`, `Profusion` – ozdobne odmiany jabłoni o efektownym kwitnieniu
• Wierzby, np. `Hakuro Nishiki`, `Kilmarnock, `Argentea`
• Róże szczepione na pniu – wiele odmian o kulistej lub zaokrąglonej koronie
• Migdałek trójklapowy – zachwyca różowymi kwiatami wiosną; dzięki szczepieniu uzyskujemu zaokrągloną koronę i nieduże rozmiary
• Klony palmowe – wiele odmian; polecane na zaciszne, półcieniste stanowiska
• Kruszyna pospolita `Asplenifolia` – szczepiony lub prowadzony w formie małego drzewka oryginalny krzew; uwagę zwracają bardzo wąskie liście z nieregularnie pofalowanym brzegiem, co nadaje tej roślinie oryginalny, bambusowaty wygląd
• Bzy – lilaki oraz lilak Meyera – miniaturowy gatunek o drobnych liściach i kwiatach oraz zaokrąglonej koronie

Dzięki szczepieniu, wiele drzew, które naturalnie osiągają spore rozmiary można uprawiać w formie zminiaturyzowanej, co jest szczególnie przydatne na działkach w ROD. Uzyskujemy odmiany o określonej wysokości – drzewa zwykle szczepione są na wysokości około 220 cm i ich główną zaletą jest to, że nie rosną już znacznie wzwyż. Rozrastać się mogą nieco jedynie ich korony. W takim przypadku o wiele łatwiejsza jest także pielęgnacja i przycinanie takich roślin. Popularne odmiany drzew szczepionych na pniu to np.:

• Klon jesionolistny `Flamingo` – odmiana o biało – zielono – różowych – liściach, wymaga lekkiego cięcia.
• Brzoza brodawkowata `Youngii` – odmiana o płaczącym, parasolowatym pokroju, w zależności od wysokości szczepienia dorasta do wysokości 2–3 m i osiąga podobną szerokość.
• Surmia bignoniowa `Nana` – odmiana o dużych, dekoracyjnych, sercowatych liściach i kulistej koronie.
• Wiąz `Camperdownii` – odmiana o parasolowatym, płaczącym pokroju korony; atrakcyjna także w okresie bezlistnym
• Morwa biała – często szczepiona i prowadzona w formie płaczącej; o parasolowatym kształcie korony

Z każdym sezonem przybywa nowych odmian drzew i krzewów szczepionych na pniu (także iglastych), dlatego warto śledzić oferty szkółek lub centrów ogrodniczych i tak wybierać nasadzenia na działkę, by były atrakcyjne i jednocześnie zgodne z wymogami regulaminu ROD.

Maciej Aleksandrowicz

instruktor ogrodniczy

Okręg Mazowiecki PZD

zdjęcia: pixabay.com